The Cereal Company

Zoals in een eerder bericht al vermeld, start van bij het begin van de oorlog een brievensmokkel om de contacten tussen de Belgische soldaten en het thuisfront te onderhouden.  Via het neutrale Nederland, de Noordzee en Engeland komen alle schrijfsels ter bestemming.  De militaire overheid van de geallieerden maakt van deze organisatie dankbaar gebruik om hun spionagenet onder de schuilnaam ‘The Cereal Company’ verder uit te bouwen.

Het zwaartepunt van het netwerk situeert zich in het noorden van onze provincie, met Neerpelt als hoofdkwartier.  De spionageactiviteiten worden geleid door Jefke Peeters, ambtenaar in Hasselt en zijn twee Neerpeltse luitenants: priester Ballings en Louis Loos.  Het net heeft vertakkingen over heel België en reikt zelfs tot in Frankrijk.

Eén van de vertakkingen is de Groep Lommel-Mol, waartoe o.m. ook Camiel Derdaele, Pier Mannaerts, Leopold en Maria Meus, Victor Poets met echtgenote en dochters Anna en Maria, Frans Peys, en Jef Soeffers behoren.

The Cereal Company verzamelt zoveel mogelijk inlichtingen voor de Britten. Talrijke agenten bemannen spoorwegobservatieposten.  De informatie bereikt via grenskoeriers de Nederlandse zijde, waar weer andere Belgische agenten ervoor zorgen dat de berichten bij de geallieerde diensten terechtkomen.

Het leven van een spion is uiteraard niet zonder gevaar.  46 Lommelaars komen uiteindelijk in Duitse gevangenissen terecht en moeten vaak zware verhoorprocedures ondergaan.  Zo overlijdt Martinus Eykholt (zie ook ‘Stil verzet’) op 7 mei 1917 in gevangenschap.  Volgens de overlevering zou hij zichzelf van het leven hebben benomen om te vermijden dat hij anderen zou verklikken.

In een bijlage van de ‘London Gazette’ verschijnt op 12 september 1919 een lijst van Belgische burgers die tijdens de oorlog als vrijwilligers verbonden waren aan het Britse leger (o.a. als spion).  Deze lijst vermeldt ook verschillende Lommelaars.

LG1

LG2

LG3

Stil verzet

Anders dan tijdens de Tweede Wereldoorlog is er tegen de Duitse bezetting van 1914-1918 weinig georganiseerd en nog minder gewapend verzet.  De enige vormen van actieve weerstand tegen de bezetter zijn de grensoverschrijdingen en de spionage ten voordele van het geallieerde leger.

Er zijn wel wat uitingen van anti-Duitse gevoelens.  Het Lommelse vrouwvolk toont zich bijvoorbeeld patriottisch door hun hoeden met zwart-geel-rode linten te tooien.

Ook Gustaaf Trouwers, die in 1912 zijn vader Guillaume als notaris opvolgt, laat zijn houding ten opzichte van de Duitse bezetting op een brave maar subtiele manier blijken.  Bij de geboorte van zijn zoon in oktober 1916 laat hij hem Georges dopen.  De naam van de inmiddels overleden grootvader wordt bewust gemeden omdat die gelijk staat met Willem, de naam van de Duitse keizer …

De actie van Martinus Eykholt, koperhandelaar in de Kerkstraat en daarom bijgenaamd ‘Koperen Tinus’, is net iets gedurfder.  Volgens de mondelinge overlevering lokt hij op een gegeven dag de twee honden van een Duitse officier bij zich, wrijft hun achterwerk in met peper en bevestigt op hun rug een plaat met de boodschap ‘Ik kom van ’t front, met de keizer aan mijn k… !’.  De arme beestjes slepen zich vervolgens op hun achterste door de Kerkstraat, uiteraard tot groot jolijt van de Lommelaars.

Het handelspand van Koperen Tinus in de Kerkstraat
Het handelspand van Koperen Tinus in de Kerkstraat

Oorlogsgebedjes

Tussen oude papieren van mijn grootouders (beiden geboren en getogen in Lommel) vond ik deze gebedjes, parodieën op het Onzevader en het Weesgegroet, waarin de Duitse keizer Wilhelm II als volgt wordt gehekeld:

Willem die in België zijt
Vervloekt zij uw naam
Nooit toekome u ons rijk
Uw wil geschiede in Duitsland hetzelfde
Geef ons heden ons gestolen goed terug
En vergeef ons onze weerstand
Vooral aan den Yzer
En leid ons niet in bekoring
Alle moffen te vermoorden
Maar verlos ons van uw bestaan
Amen

Wees gegroet Willem
Vol van deugnieterij
De duivel is met u
Vervloekt zij uw naam
Vervloekt zijt gij onder alle volkeren
Vervloekt zijn de daden uwer lichaam
Onbarmhartige Willem
Bid voor uw gesneuvelden
Nu en in het uur uwer spoedige dood
Amen

gebedjes